Kemunculan Melaka sebagai
sebuah kerajaan agung dipengaruhi oleh beberapa faktor, iaitu:
(i) Faktor semula jadi atau
geografi
(ii) Faktor ekonomi
(iii) Faktor politik
Faktor Semula Jadi atau Faktor
Geografi
Kegemilangan Melaka dalam aspek
perdagangan dipengaruhi oleh kedudukan geografinya yang terletak di
tengah-tengah jalan laut perdagangan antarabangsa dan sekali gus berperanan sebagai
penyambung pasaran perdagangan utama dunia pada waktu itu, iaitu di antara
benua India dengan benua China.Pelabuhan Melaka memiliki kelebihan dari segi
kedudukan ‘di pertemuan angin monsun’, iaitu pertembungan dua angin monsun
utama yang membantu pelayaran, iaitu Angin Monsun Timur Laut yang bertiup pada
bulan November hingga Mac dan Angin Monsun Barat Daya yang bertiup pada bulan
April hingga Oktober. Kedudukan Melaka di Selat Melaka menjadi satu kelebihan
kerana selat ialah sebuah lorong sempit menjadi yang mesti dilalui oleh semua
pedagang untuk ke mana-mana destinasi. Lorong yang sempit menjadikan daratannya
berpotensi besar untuk disinggah. Kelebihan ini ditambah pula dengan kedudukan
Selat Melaka yang strategik kepada kapal-kapal kerana terlindung daripada
tiupan angin kencang.Kemasyhuran perdagangan Melaka juga dipengaruhi oleh
kekayaan sumber asli persekitarannya. Sumber ini meliputi hasil hutan seperti
kayu-kayan untuk menghasilkan kayu wangi, damar dan rotan.Orang Melayu pesisir
(disepanjang sungai dan pantai Melaka) memainkan peranan penting sebagai
penjual dan pengedar hasil hutan, manakala pengumpulan hasil hutan sebenarnya
dilakukan oleh masyarakat orang Asli persekitaran yang telah mendiami kawasan
pendalaman sejak zaman prasejarah lagi. Kelompok ini berkemahiran mengenal
pasti jenis-jenis tumbuhan, akar-akar kayu seperti kayu gaharu wangi dan kayu
barus yang bermutu ataupun yang rosak. Mereka berperanan membawa hasil-hasil
hutan ke pantai, pingir sungai dan kawasan penempatan kampung Melayu di Melaka
dengan menggunakan jalan sungai.Hubungan masyarakat orang Asli dengan orang
melayu dari segi pertukaran barang (sistem barter) menunjukkan bahawa sistem
perdagangan tradisional telah pun wujud di Melaka sebelum muncul sebagai
pelabuhan antarabangsa.Pelabuhan Melaka juga menikmati kelebihan kerana
Semenanjung Tanah Melayu kaya dengan sumber galian, khasnya emas.Tempat
perlombongan emas yang banyak telah menjadikan Semenanjung Tanah Melayu masyhur
pada masa dahulu.Tradisi menggunakan warna kuning dalam institusi diraja Melayu
Melaka dan negeri –negeri yang lain juga berkaitan dengan kemewahan pengunaan
emas di istana raja-raja Melayu.Sejak abad pertama lagi ,pedagang-pedagang
India telah mula keluar dan mencari Semenanjung Emas ini apabila bekalan emas
daripada Empayar Rom terhenti (ekoran tindakan Maharajanya yang mengharamkan
eksport emas apabila pengeluaran terhad akibat ketidakaman di
Siberia).Penciptaan kapal-kapal layar yang baik juga turut mendorong
pedagang-pedagang India keluar mencari sumber emas tersebut.Selain emas, bijih
timah juga telah diusahakan semenjak awal Masihi lagi.Terdapat kawasan
lombong bijih timah yang banyak di
Semenanjung Tanah Melayu. Misalnya catatan menyatakan ,sejak abad ke-5 Masihi
lagi bijih timah telah didagangkan ke India untuk dicampurkan dengan
gangsa.Timah digunakan dalam industri pembinaan patung-patung dewa dewi
mereka.Walaupun cara melombomh ketika
itu masih berifat primitive, namun kaedah tersebut tetap mendatangkan keuntungan.Pelabuhan
Melaka berfungsi sebagai pusat pengedaran hasil timah pada dekad-dekad
berikutnya.Di pesisiran pantai Melaka terdapat deretan hutan bakau.Daun nipah
digunakan untuk menganyam tikar dan atap.Nira nipah digunakan untuk membuat
minuman arak, manakala kayu bakau dijadikan kayu api.Kedudukan geografi
Semenanjung Tanah Melayu yang terlindung oleh Pulau Sumatera menggalakkan
pertumbuhan plankton,iaitu tumbuhan laut yang menjadi makanan haiwan laut.Hal
ini secara tidak langsung telah menggalakkan pertumbuhan hasil laut.Sebagai
contoh, siput, kerang dan tiram mutiara mudah didapati di sini,sehinggakan
kulit atau cengkerang kowri (kowri atau cowrie ialah sejenis siput laut) pernah
dijadikan mata wang yang meluas sebelum mata wang logam diperkenalkan ketika
itu.Kajian arkeologi menunjukkan cengkerang kowri telah digunakan sejak abad
ke-5 dalam perdagangan dalam rantau ini.Kedatangan pedagang Cina ke rantau ini
turut menggalakkan industri hasil laut kerana makanan (sup) dan perubatan
mereka yang banyak menggunakan akar pokok ‘bahar’ dan juga ‘teriang’.Industri
hasil laut pada ketika itu memperlihatkan peranan Orang Laut. Hal ini kerana
,hanya mereka sahaja yang mengetahui kedudukan hasil-hasil tersebut di dasar
laut dan di sokong dengan kemahiran berenang dan menyelam.Sumbangan mereka
turut menggalakkan perdagangan dan ekonomi di Melaka.
Faktor Ekonomi
Ekoran kedudukannya di
tengah-tengah jalan perdagangan, Melaka dilimpahi kemewahan barang dagangan
dari negara luar. Selain itu, kekayaan hasil seperti rempah, rotan, kayu dan
damar menjadi barang dagangan yang penting ketika itu.Hasil, Melaka muncul
sebagai sebuah pelabuhan perdagangan utama dengan peranan sebagai pelabuhan
interpot yang maju dan berjaya.
Faktor Politik dan
Pentadbiran
Hubungan rapat antara Melaka
dengan negara China memberi peluang kepada Melaka memperoleh perlindungan
politik. Hal ini dapat mengelakkan Melaka daripada ancaman Siam yang kuat pada waktu itu.Melaka juga
mempunyai ciri keselamatan dan ketenteraan yang lengkap, terutama dengan
penglibatan Orang Laut dan tokoh-tokoh kerajaan. Kewujudan sistem undang-undang
yang baik dan tersusun, iaitu Hukum Kanun Melaka dan Undang-undang Laut Melaka
banyak membantu kerajaan mengekalkan keamanannya. Hukum Kanun Melaka merupakan
undang-undang bertulis pertama yang wujud di negeri-negeri Melayu.Melaka juga
mempunyai sistem perbendaharaan kerajaan yang tersusun, termasuklah sistem
cukai dan jual belinya. Proses jual beli di Melaka menggunakan mata wang dalam
bentuk emas, perak dan timah. Begitu juga dengan diplomatik. Di samping itu,
penggunaan bahasa Melayu sebagai bahasa perantaraan (lingua franca) membolehkan
komunikasi di Melaka berjalan lancar.
mghjkfj
ReplyDeletewoww..amazing..woww you shocking me..eeheaehaheaeeedr
ReplyDeleteBest blogger🌹
ReplyDelete👍
ReplyDelete👍
ReplyDeleteaduh sakit la
ReplyDelete